W budowaniu spójnego sposobu postrzegania roli opiekuna w Bazie Marzeń pomaga nam oparcie w psychologii, pedagogice, filozofii, literaturze. Korzystamy w pracy z dziećmi z metody komunikacji bez przemocy, elementów Pozytywnej Dyscypliny, pedagogiki Waldorfskiej, Reggio Emila, czy Montessori. W myśleniu o dzieciach jako małych ludziach i patrzeniu na dzieci z szacunkiem i godnością swoja myślą wspierają nas i inspirują Jasper Juul, Janusza Korczak , Arno Stern i wielu innych.
RAMY ORGANIZACYJNE PROJEKTU
Regulamin określa jedynie strukturę organizacyjną Projektu. Rozwiązania szczegółowe, będące efektem postanowień poszczególnych organów zgodnie z ich kompetencjami, nie są przedmiotem Regulaminu.
Dzieci, Kadra oraz Rodzice tworzą Społeczność Projektu. Relacje między członkami Społeczności są budowane w oparciu o wzajemne zaufanie, empatię, autentyczność oraz komunikację inspirowaną Porozumieniem bez Przemocy i językiem osobistym Jaspera Juula.
W trakcie kręgów Dzieci zapraszane są do dzielenia się swoimi przeżyciami i przemyśleniami, podejmowania decyzji dotyczących planu dnia, planów na przyszłość oraz przypominane są ustalone dotąd zasady, w tym zasady bezpieczeństwa. Jest to też czas na formułowanie i negocjowanie obowiązujących zasad funkcjonowania Społeczności. Zasady związane ze zdrowiem i bezpieczeństwem ustalane są przez Kadrę, natomiast na wszystkie inne zasady Dzieci mają wpływ.
Kręgi zwoływane są kilkakrotnie w ciągu tygodnia, w miarę potrzeb i możliwości. Wypowiadanie się podczas Kręgu jest dobrowolne.
Kręgi w trybie nadzwyczajnym są zwoływane na bieżąco i mogą być zwołane przez każdego członka Społeczności.
Jeśli krąg specjalny będzie wezwany w sytuacji łamania zasad Projektu oraz konfliktów, których nie udaje się rozwiązać w sposób nieformalny, może ono przybrać formułę Kręgu Mediacyjnego.
W obręb kompetencji Rady Projektu wchodzą:
Trzon Rady stanowi Maria Graczyk oraz Joanna Ilczyszyn, które to mogą zadecydować o rozszerzeniu składu Rady oraz zmianie jej struktury, np. poprzez formowanie Komisji/Kręgów zajmujących się poszczególnymi obszarami wchodzącymi w zakres kompetencji Rady. Rada zbiera się w trybie regularnym, raz na miesiąc. Rada podejmuje decyzje w trybie konsensusu. W sytuacjach uznanych przez Radę za konieczne, decyzje mogą być podejmowane w trybie głosowania bezpośredniego. Każdemu członkowi Rady przysługuje jeden głos.
Rola Rodziców jest kluczowa dla powodzenia Projektu. Duże różnice w sposobie komunikacji z Dzieckiem i podejściu do wolności Dziecka, w ramach Projektu i w ramach życia rodzinnego, mogą powodować trudności w procesie edukacyjnym i wychowawczym. Intencją Fundacji i Rodziców jest współdziałanie w zakresie wspierania Dziecka w rozwoju emocjonalnym i poznawczym. W tym celu, w ramach Projektu, odbywają się spotkania indywidualne z Rodzicami, które służą wymianie informacji i spostrzeżeń na
temat Dziecka i wsparciu Rodziców. Spotkania indywidualne organizowane są dwa razy w ciągu Roku Edukacyjnego dla wszystkich Rodziców Dzieci uczestniczących w Projekcie oraz gdy Rodzice lub Kadra zauważą taką potrzebę.
Kadrę Projektu tworzą pracownicy i wolontariusze Fundacji, regularnie lub okazjonalnie (np. w związku z zajęciami dodatkowymi lub przedmiotowymi) przebywający z Dziećmi. Skład Kadry jest zatwierdzany przez Radę Projektu. Obowiązki i prawa członków Kadry są w Regulaminie Pracownika Projektu – dokumencie wypracowanym i modyfikowanym przez członków Kadry i skonsultowanym z Radą Projektu, a regulującym m.in. kwestie kalendarza spotkań kadrowych, doskonalenia kompetencji i rozwoju osobistego, sposobów komunikacji i pracy z Dziećmi, współpracy z Rodzicami i komunikacji wewnętrznej.
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA
BUDŻET
1. EDUKACJA
Pojęcie edukacji w rozumieniu twórców Projektu dotyczy wszystkich obszarów ludzkiego rozwoju. W Projekcie na równym poziomie ze sferą intelektualną stawia się: uczenie się siebie; rozpoznawanie własnych emocji i radzenie sobie z nimi; poznawanie i realizowanie swoich możliwości i potrzeb, wyznaczanie i realizację celów, uczenie się samodzielności w działaniu i współdziałaniu z ludźmi oraz odpowiedzialności wobec siebie i wobec innych, wyrażanie siebie, empatię, a w końcu naukę zdobywania wiedzy – poznawanie i stosowanie optymalnych dla siebie sposobów uczenia się oraz nabywanie swobody i woli zdobywania nowych wiadomości i umiejętności.
2. WOLNOŚĆ
Wolność jest w rozumieniu organizatorów Projektu traktowana jako podstawowy warunek nie zaburzonego rozwoju człowieka. Pod pojęciem wolności rozumiana jest wolność
wyboru, poglądów, opinii; wolność zajmowania się tym, co ciekawe; wolność do tego, jak spędza się czas; wolność do kształtowania otoczenia; wolność od bycia ocenianym; wolność do nauki. Dziecko uczestniczące w działaniach objętych Projektem ma prawo do decydowania, czym się zajmuje, kiedy to robi, jak to robi i z kim. Dziecko, które wskutek osobistych doświadczeń czuje się początkowo przytłoczone tak pojmowaną wolnością, otrzymuje wsparcie ze strony Kadry.
3. SPOŁECZNOŚĆ
Wolność osoby ma w naszym Projekcie swoje granice. Są one wyznaczane przez wolność i integralność innych członków Społeczności oraz zasady bezpieczeństwa. Dzieci uczą się ich poznawania i respektowania poprzez sam udział w życiu Społeczności, uczestnictwo w podejmowaniu decyzji jej dotyczących, tworzenie (i obalanie) zasad w niej obowiązujących oraz przestrzeganie tych zasad. Uformowana Społeczność to fundament niezbędny, by pozostałe elementy koncepcji mogły funkcjonować w sposób optymalny i niezaburzony. Formowanie się społeczności jest procesem długotrwałym i może odsunąć w czasie inne procesy i działania objęte Projektem.
4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Dziecko obdarowane wolnością, wzrastające w poczuciu akceptacji i bezpieczeństwa emocjonalnego (brak przymusu) może w pełni rozwijać poczucie własnej wartości oraz odpowiedzialność za siebie i za swoje wybory. Ma swoje niezbywalne prawa (w tym możliwość wyboru, co robi w Projekcie) i obowiązki (przestrzeganie obowiązujących i uchwalanych wspólnie zasad, przez Dzieci i Kadrę, z wyłączeniem zasad dotyczących bezpieczeństwa ustalanych przez Kadrę ; szanowanie prawa innych do wyboru tego, co w danej chwili chcą robić). Przyjmuje się, że rozwój tak pojętej odpowiedzialności jest procesem długotrwałym.
5. KONTAKT Z NATURĄ
Projekt jest realizowany w bliskim kontakcie z naturą. Obcowanie w przyrodzie, obserwowanie jej, uczenie się jej ma ogromną wartość rozwojową. Jurta traktowana jest jako Baza wypadowa, w której możemy ogrzewać się, jeść , odpoczywać i realizować część aktywności, przy czym wychodzenie w plener jest stałym elementem dnia, bez względu na porę roku. Jako wychodzenie w plener rozumiemy zarówno przebywanie w Ogrodzie Projektu oraz wyprawy terenowe. Nie mamy sztywnych założeń co do ilości godzin spędzanych na świeżym powietrzu. Zależy to od pory roku oraz od bieżących potrzeb Dzieci i Kadry.
6. PODMIOTOWOŚĆ
Dziecko w Projekcie nie jest przedmiotem odgórnie narzuconego programu, a podmiotem realizującym własny plan, tworzony zgodnie ze swoimi potrzebami i zainteresowaniami przy wsparciu Kadry.
7. ZAJĘCIA I AKTYWNOŚCI PROPONOWANE DZIECIOM
Dzieciom w ciągu dnia proponuje się różne zajęcia i aktywności, zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami uczestników Projektu oraz talentami i zainteresowaniami Kadry. Dzieci
mogą, ale nie muszą uczestniczyć w aktywnościach proponowanych przez Dorosłych. Mogą też same zgłaszać pomysły na aktywności, odkrywać mówić o tym, czego i w jaki sposób chciałyby się uczyć. Kadra aktywnie uczestniczy w tych odkryciach. Raz w miesiącu organizowane jest wyjście np. do teatru, muzeum.
8. UCZENIE SIĘ
Projekt daje Dzieciom wolność do nauki, opierając się na konstytucyjnie zagwarantowanym prawie człowieka do wolności oraz przekonaniu, że każdy z nas jest kompetentny, co do własnych wyborów i ma w sobie ciekawość i wolę, by poznawać świat. Dziecko uczy się cały czas – każda chwila jest momentem nauki i każde zajęcie jest traktowane jako forma nauki – czy jest to zabawa, czy rozmowa, czy lektura, czy udział w zajęciach, czy gra, czy przebywanie w samotności. Tak pojmowane uczenie się nie oznacza jedynie zdobywania wiedzy akademickiej. Dotyczy możliwości eksplorowania, doświadczania i uczenia się wszystkich aspektów życia, tak by rozwój Dziecka mógł następować harmonijnie.
Środowisko Projektu umożliwia Dziecku swobodne eksplorowanie wiedzy, zdobywanie umiejętności i rozwijanie zainteresowań – samodzielnie, w grupie lub z pomocą i wsparciem Kadry. Wiedza jest traktowana jako wartość, nie jest natomiast utożsamiana z zawartością podstawy programowej. Posiadana wiedza nie może być przedmiotem oceny, chyba że Dziecko sobie tego zażyczy.
8. KONFLIKTY I ŁAMANIE ZASAD
Pojmowanie wolności i odpowiedzialności mają swoje odzwierciedlenie również w sposobie, w jaki w Projekcie postrzegane są konflikty: Dzieciom przyznaje się zarówno prawo do konfliktów, jak i do ich rozwiązywania. Mają one prawo do indywidualnego przeżywania konfliktów i do przechodzenia przez nie. Sytuację konfliktu traktuje się jako intensywną okazję do rozwoju, a umiejętność konstruktywnego rozwiązywania konfliktu – jako jedną z istotniejszych życiowych umiejętności. Rolą Kadry nie jest więc rozwiązywanie konfliktów, a zapewnienie jej uczestnikom bezpieczeństwa – emocjonalnego i fizycznego. Członkowie Kadry służą pomocą i mediacją. Dąży się do tego, żeby konflikt został rozwiązany w sposób konstruktywny dla jego uczestników i całej Społeczności. Jeśli konfliktu nie uda się rozwiązać w sposób nieformalny – można się odwołać do instytucji Kręgu Mediacyjnego.
9. OCENIANIE
Dzieci nie są oceniane w żaden sposób, chyba że na swoje wyraźne życzenie. Ocena jest formułowana w sposób opisowy i/lub ustny.
10. CZŁONEK KADRY
Członek Kadry jest osobą wspierającą i lojalną wobec Dzieci. Jest przyjacielem i powiernikiem. Jest autentyczny. Ma świadomość, że jego sposób działania, mówienia, reagowania, wchodzenia w relacje z innymi ludźmi jest dla Dzieci silnym czynnikiem kształtującym ich zachowania i strategie. Jego rolą jest proponowanie Dzieciom różnorodnych zajęć i pokazywanie rozmaitych sposobów nauki jednocześnie szanując
odmowę uczestnictwa. Dodatkowo do jego zadań należy również prowadzenie obserwacji Dzieci.
Członkowie Kadry odpowiadają na pytania, pomagają w wyszukiwaniu informacji, dzielą się sposobami na przyswajanie wiedzy. Na prośbę Dzieci lub z własnej inicjatywy prowadzą zajęcia na dany temat albo znajdują w tym celu odpowiednie osoby z zewnątrz. Organizują też przestrzeń wokół Dzieci, by ta służyła im w nabywaniu samodzielności i zdobywaniu nowych umiejętności/kompetencji.
11. ZABAWA
Pod wpływem publikacji naukowców badających tematykę edukacyjnej wartości zabawy, zwłaszcza tej swobodnej (np. Peter Gray, Wolne dzieci) w Projekcie przywiązuje się szczególną uwagę do tego, by Dzieci miały na nią czas i przestrzeń. Umysł, by chłonąć wiedzę na pełnych obrotach, potrzebuje przyjemności i poczucia bezpieczeństwa. Takie warunki stwarza dziecięcym umysłom swobodna zabawa – najbardziej właściwy gatunkowi ludzkiemu sposób uczenia się. Aby zabawa, czy też gra dawała Dzieciom najwięcej korzyści edukacyjnych, musi być prawdziwa, spontaniczna, wspólna, niepodlegająca ocenie, negocjowalna i niesterowana przez dorosłych. Jeśli takie warunki są spełnione, zaczyna się czas intensywnej nauki. To czas swobodnego rozkwitania kreatywności, intensywnego treningu umiejętności społecznych i komunikacyjnych, nauki negocjacji (podczas ustalania i zmieniania reguł), okazji do wykorzystania posiadanej wiedzy oraz do nabywania zupełnie nowych umiejętności. To czas pokonywania własnych ograniczeń, zacieśniania się więzi i budowania poczucia własnej wartości. To czas nauki w znacznie szerszym znaczeniu niż tradycyjne.